Rozwody po ludzku » ROZWÓD A SEPARACJA

Czym różni się separacja od rozwodu? Przeczytaj artykuł i poznaj najważniejsze różnice.

Separacja jest formalnym rozstaniem małżonków, bez trwałego zakończenia małżeństwa – to bowiem ma miejsce dopiero przy orzeczeniu rozwodu. O separacji możemy więc mówić wtedy, kiedy para podejmuje decyzję o życiu osobno, jednak nadal pozostaje w związku małżeńskim.

Separacja może być etapem poprzedzającym rozwód, ale może być też czasem sprawdzenia jak nam jest bez siebie i czy rozwód jest rzeczywiście jedynym rozwiązaniem. Może być więc to również czas na ratowanie związku. Separacja w przeciwieństwie do rozwodu jest bowiem odwracalna – sąd może orzec o jej zniesieniu, co oznacza powrót do małżeństwa ze wszystkim jego skutkami prawnymi bez konieczności jego ponownego zawierania. Separacja może być też rozwiązaniem docelowym, dla par, które ze względów światopoglądowych nie dopuszczają możliwości rozwodu, a jednocześnie nie chcą by dotyczyły ich wszystkie prawne aspekty związku małżeńskiego, w tym związanie ze wspólnością majątkową i dziedziczeniem.

Co zatem daje separacja i czym różni się od rozwodu:

Zmiany w akcie stanu cywilnego

Małżeństwo nadal trwa, ale orzeczenie separacji skutkuje wpisem wzmianki w akcie małżeństwa (mowa oczywiście o aktach stanu cywilnego).

Rozdzielność majątkowa

Orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej. Co do zasady zawarcie związku małżeńskiego wprowadza między małżonkami ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Rozdzielność majątkowa oznacza, że od momentu powstania separacji każde nabyte przez jednego z małżonków dobro będzie należało do jego majątku osobistego. Małżonkowie zyskują też możliwość dokonania podziału majątku wspólnego zgromadzonego do mementu orzeczenia separacji.

W przypadku zniesienia separacji, między małżonkami znowu panować będzie wspólnota majątkowa, chyba że małżonkowie złożą wspólny wniosek o utrzymanie pomiędzy nimi rozdzielności majątkowej.

Dziedziczenie ustawowe

Gdy separacja zostanie orzeczona przez sąd, małżonkowie tracą prawo do dziedziczenia po sobie. Mowa tu o dziedziczeniu ustawowym. To bardzo ważna kwestia zwłaszcza dla osób, które nie dopuszczają możliwości rozwodu, ale nie chcą by pozostawanie w małżeństwie skutkowało wzajemnym dziedziczeniem po sobie małżonków, np. obawiają się długów swojego współmałżonka.

Możliwość zawarcia nowego związku małżeńskiego

Jedną z najważniejszych różnic pomiędzy separacją a rozwodem jest to, że w przypadku separacji nie ma możliwości zawarcia nowego związku małżeńskiego. Formalnie bowiem małżeństw nadal trwa. Dopiero po rozwodzie nie ma żadnych przeciwwskazań prawnych do tego, aby wejść w nowy związek małżeński.

Zmiana nazwiska po separacji

Z tych samych względów separacja w przeciwieństwie do rozwodu nie daje możliwości, powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa.

Separacja nie musi być na stałe

Rozwód jest całkowitym zakończeniem małżeństwa. Jeśli małżonkowie postanowią do siebie wrócić, muszą po raz kolejny wziąć ślub – chyba, że zdecydują się na związek nieformalny. W przypadku separacji jeśli małżonkowie uznają, że chcą kontynuować swoje małżeństwo, mogą to zrobić. Wystarczy, że złożą zgodny wniosek w sądzie, a separacja zostanie zniesiona, co pociąga za sobą powrót do wspólności majątkowej i ustawowego dziedziczenia małżonków po sobie. Jeśli przy separacji regulowane były kwestie władzy rodzicielskie, alimentów i kontaktów z dzieckiem, to również przy jej zniesieniu kwestie te mogą wymagać uregulowania.

Obowiązek wzajemnej pomocy

Istotna różnica między separacją o rozwodem dotyczy także obowiązku wzajemnej pomocy. W sytuacjach, gdy wymagają tego względy słuszności, małżonkowie będący w separacji mają obowiązek udzielania sobie pomocy. Dotyczy to zarówno wsparcia materialnego jak i niematerialnego.

Bez orzeczenia sądu nie ma separacji

Podobnie jak rozwód, separacja musi być orzeczona przez sąd. Małżonkowie nie mogą zatem w drodze umowy, czy też pisemnych oświadczeń umówić się na pozostawanie w separacji. Takie uzgodnienie może pociągać za sobą skutki faktyczne, ale nie prawne.

Wina rozkładu pożycia

Podobnie jak przy rozwodzie, również przy separacji, sąd orzeka o winie rozkładu pożycia, co może mieć znaczenie przy ewentualnym orzekaniu o obowiązku alimentacyjnym miedzy małżonkami w separacji. Tak samo jak przy rozwodzie Sąd może odstąpić od orzekania o winie na zgodny wniosek stron.

Obowiązek alimentacyjny podczas separacji

Separacja podobnie jak rozwód daje możliwość zasądzenia przez sąd alimentów miedzy małżonkami, przy czym obowiązek alimentacyjny nie jest tutaj uzależniony od zasad słuszności.

Czy zawsze dostanę orzeczenie separacji?

Podobnie jak rozwód, taki i separacja nie w każdym przypadku może zostać orzeczona. Jeśli chodzi o rozwód, sąd podejmie decyzję o jego orzeczeniu tylko wtedy, gdy między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, czyli więzi duchowej, fizycznej i gospodarczej.

W przypadku separacji wystarczy, że rozkład pożycia jest zupełny. Nie musi jednak być trwały.

Jednocześnie jednak orzeczenie separacji podobnie jak w przypadku rozwodu nie nastąpi, jeśli:

na skutek separacji ucierpiałoby dobro małoletnich dzieci małżonków – przepisy nie określają jednak, co dokładnie oznacza dobro dziecka. Tutaj decyzja podejmowana jest przez sąd w sposób indywidualny,
orzeczenie separacji byłoby niezgodne z zasadami współżycia społecznego – np. gdy jeden z małżonków poważnie się rozchoruje.

Choć na ogół małżonkowie wspólnie podejmują decyzję o separacji, warto pamiętać o tym, że wniosek o separację może złożyć tylko jeden z małżonków. Podobnie jak przy rozwodzie brak zgody jednego z małżonków nie stanowi o niedopuszczalności separacji, choć ostateczną decyzję w tej kwestii zawsze podejmuje sąd. Podobnie jeżeli jedno z małżonków wniosło o separację, a drugie o rozwód, również sąd będzie rozstrzygał na podstawie przedstawionych dowodów, czy zachodzą przesłanki uzasadniające orzeczenie rozwodu czy separacji.